ฐานข้อมูลส่งเสริมและยกระดับคุณภาพสินค้า OTOP

       สบู่ (soap) จัดเป็นผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดประเภทหนึ่งที่ใช้ชำระล้างขจัดคราบสิ่งสกปรก ในอดีตสบู่ไม่ได้ถูกใช้สำหรับการทำความสะอาดร่างกายเพียงอย่างเดียว แต่ใช้สำหรับสระผม ซักผ้า ล้างจาน และทำความสะอาดสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ต่อมามีการค้นพบสารซักฟอก (detergent) ซึ่งเป็นสารสังเคราะห์ที่มีคุณสมบัติในการขจัดคราบสิ่งสกปรกที่ดีกว่าสบู่ สบู่จึงมีบทบาทลดลงเหลือเพียงใช้สำหรับทำความสะอาดร่างกาย 

ที่มา : https://www.siamchemi.com/สบู่/
 
       สบู่คือกรดเกลือของไขมันที่เกิดจากปฏิกิริยาซาพอนิฟิเคชัน (saponification) ซึ่งเป็นปฏิกิริยาระหว่างไขมันหรือน้ำมัน (ไทรกลีเซอไรด์) ที่ได้จากพืชหรือสัตว์กับสารละลายด่างในอุณหภูมิที่เหมาะสม ทำให้เกิดสบู่และมีผลพลอยได้เป็นกลีเซอรีนหรือกลีเซอรอล ซึ่งเป็นสารให้ความชุ่มชื้นต่อผิวอีกด้วย
 
ที่มา : https://krukoongchemistry.wordpress.com/ปฏิกิริยาสะปอนนิฟิเคชั/
ภาพ ปฏิกิริยา saponification ระหว่างไขมันหรือน้ำมันทำให้เกิดสบู่และกลีเซอรีน
 
ลักษณะของสบู่ขึ้นอยู่กับไขมันหรือน้ำมันที่เป็นส่วนประกอบสำคัญในการผลิตสบู่ ซึ่งสบู่ที่ได้จากไขมันต่างชนิดกัน  มีข้อดีและข้อเสียแตกต่างกัน เช่น
- สบู่ที่ทำจากน้ำมันมะพร้าวจะมีเนื้อแข็ง ทำความสะอาดได้ดี มีฟองมาก แต่มีข้อเสียคือ เหม็นหืนง่าย เก็บไว้ได้ไม่นาน
- สบู่ที่ทำจากน้ำมันปาล์มจะมีเนื้อแข็ง (แข็งน้อยกว่าสบู่ที่ทำจากน้ำมันมะพร้าว) มีสีขาวอมเหลือง ชำระล้างได้ดี ซึ่งข้อเสียคือมีฟองน้อย แต่ฟองอยู่ได้นาน
- สบู่ที่ทำจากน้ำมันมะกอกมีข้อดีคือ มีฟองนุ่มนวลเป็นครีม มีส่วนประกอบของวิตามินอี จึงช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิวหนัง เก็บไว้ได้นาน ไม่เหม็นหืนง่าย แต่ข้อเสียคือสบู่ไม่ค่อยแข็งตัว หรือแข็งตัวช้า มีสีออกเหลือง และน้ำมันมะกอกมีราคาแพงต้องนำเข้าจากต่างประเทศ
 
       นอกจากสมบัติของสบู่จะขึ้นอยู่กับชนิดของน้ำมันที่ใช้แล้ว ในกระบวนการผลิตสบู่สามารถเติมส่วนผสมอื่นๆ เพื่อเพิ่มชนิดและคุณสมบัติให้สบู่ได้ เช่น กลีเซอรีน ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นและปกป้องผิว นมแพะ ทำให้สบู่มีความนุ่มนวล มีฟองครีมมาก หรือน้ำมันหอมระเหยที่สกัดจากสมุนไพรและต้นไม้นานาชนิด มีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อโรค นอกจากนั้นยังช่วยเพิ่มกลิ่นหอมให้กับสบู่อีกด้วย ทั้งนี้ผู้ที่สนใจสามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่อง สบู่ธรรมชาติ ได้จากเอกสารภายในสำนักหอสมุดและศูนย์สารสนเทศวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กรมวิทยาศาสตร์บริการ โดยสามารถสืบค้นได้จากฐานข้อมูลระบบห้องสมุดอัตโนมัติในเว็บไซต์ http://siweb.dss.go.th/ จากคำสืบค้น คือ
 
- สบู่ (http://library.dss.go.th/cgi-bin/koha/opac-search.pl?q=สบู่)
- สบู่ธรรมชาติ (http://library.dss.go.th/cgi-bin/koha/opac-search.pl?q=สบู่ธรรมชาติ)
 
 
 
 

เอกสารอ้างอิง

คมสัน หุตะแพทย์,“สะอาดและสวยด้วยสบู่ธรรมชาติ,” วารสารเกษตรกรรมธรรมชาติ.1 (2543) : 12-17.

คมสัน หุตะแพทย์. สะอาดและสวยด้วยสบู่ธรรมชาติ. สบู่ธรรมชาติ. กรุงเทพฯ : เกษตรกรรมธรรมชาติ, 2548, หน้า 7-20.